Co to jest łysienie androgenowe?
Łysienie androgenowe to utrata włosów zależna od androgenów o typie niebliznowaciejącym. Dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn w różnym wieku. Schorzenie może rozpocząć się już w wieku nastoletnim, ale może też wystąpić np. po okresie menopauzy.
Rozróżnia się 2 typy łysienia androgenowego:
- Typ męski czyli MAGA (male androgenetic alopecja) lub AGA (androgenetic alopecja)
- Typ kobiecy FAGA (female ankdrogenetic alopecia) lub kobiecy Wzór łysienia FHLP (female hair loss pattern)
Do precyzyjnego określenia stopnia zaawansowania łysienia służą skale:
- Norwood’a Hamiltona (Ryc. 1) – do oceny AGA (MAGA)
- Sinclair (Ryc. 2) – do oceny FHLP
Czasami jednak zdarza się, że u kobiet łysienie rozwija się według schematu typowego dla mężczyzn, czyli na zakolach i na szczycie głowy.
Ryc. 1. Skala Norwood’a Hamiltona
Ryc. 2. Skala Sinclair
Dlaczego kobiety i mężczyźni łysieją androgenowo?
Łysienie androgenowe ma podłoże genetyczne. Ryzyko wystąpienia AGA wzrasta w przypadku dodatniego obciążenia wywiadem rodzinnym.
Wyróżnia się konkretne geny, które są odpowiedzialne za rozwój AGA, należą do nich:
- geny receptorów androgenowych (AR) i estrogenowych (ERs)
- Geny 5α- reduktazy
- Geny chromosomu Y
- Geny czynników wzrostowych.
Przyczyną łysienia u mężczyzn jest hiperandrogenizm, czyli nadmiar hormonów androgennych.
Hiperandrogenizm u mężczyzn związany jest z zaburzeniami wewnątrzwydzielniczymi albo ze stosowaniem androgenów (np. testosteron przez kulturystów).
U kobiet hiperandrogenizm może być spowodowany chorobami ogólnoustrojowymi (np. chorobami przysadki mózgowej, zespołem policystycznych jajników PCOS, guzami jajników produkującymi androgeny, guzami nadnerczy, otyłością) lub hiperandrogenizmem idiopatycznym.
Nie zawsze jednak u kobiet, u których pojawiło się łysienie androgenowe, poziom androgenów jest podwyższony. U większości kobiet nie stwierdza się ich podwyższonego poziomu w badaniach laboratoryjnych. To może wskazywać na rolę innych mechanizmów nie związanych z wpływem androgenów. W takich przypadkach sugeruje się zwiększoną wrażliwość receptorów androgenowych na prawidłowy poziom androgenów w organizmie kobiety.
Inną kwestią są kobiety po okresie menopauzy. U tych kobiet łysienie spowodowane jest zmniejszeniem stężenia estrogenów i zaburzeniem ich proporcji w stosunku do androgenów.
Na czym polega miniaturyzacja mieszka włosowego?
W organizmie człowieka we krwi krążą hormony. Podstawowym hormonem androgennym jest testosteron. Testosteron pod wpływem enzymu 5α- reduktazy (zlokalizowanej w brodawce włosa) konwertowany jest do DHT 5α-dihydrotestosteronu, który wiąże się z receptorem androgenowym (Ryc. 3). Mimo, że testosteron również wiąże się z tym samym receptorem, to DHT wykazuje 5 krotnie większe powinowactwo do AR. Po przyłączeniu się do receptora, DHT wywołuje określone procesy fizjologiczne w mieszku włosowym. Dochodzi do skrócenia fazy wzrostu włosa (anagenu) z 4-7 lat do kilku miesięcy a nawet tygodni oraz na wydłużeniu fazy felogenu powyżej 3 miesięcy. Odsetek włosów telogenowych wzrasta z 5-10% do nawet 20%. Włosy wypadają, stają się cienkie i krótkie. Włosy terminalne ulegają miniaturyzacji do włosów meszkowych, a wokół mieszka tworzy się stan zapalny (Ryc. 4).
Ryc. 3. Konwersja testosteronu w mieszkach włosowych
Ryc. 4. Proces miniaturyzacji mieszków włosowych skalpu.
Jak leczy się AGA i FHLP?
Nie ma skutecznego leku na łysienie androgenowe. W przypadku tego schorzenia możliwe jest wyhamowanie postępujących zmian, oraz stymulowanie odrostu włosów. Antyandrogeny to szeroka grupa leków i związków, które zmniejszają poziom bądź aktywność hormonów androgenowych w organizmie człowieka w schorzeniach takich jak m.in. łysienie androgenowe.
W tym artykule przedstawiam grupę roślinnych wyciągów o udokumentowanym, pozytywnym wpływie na procesy zachodzące w mieszku włosowym w przypadku łysienia androgenowego.
| Wyciąg roślinny | Substancja aktywna | Efekt kliniczny/biologiczny |
| Palma Sabałowa /Serenoa repens/ | – beta-sitosterole – kwasy tluszczowe /laurynowy (16,5%), mirystynowy (6,2%), oleinowy (29,8%)/ | – hamuje 5-α-reduktazę typu I i II, – zmniejsza całkowitą ilość DHT poprzez konwersję do słabszego metabolitu – działa silnie przeciwzapalnie i pobudzająco na metabolizm |
| Śliwa afrykańska /Pygeum africanum/ | – pentacykliczne saponiny triterpenoidowe (kwas urosolowy i kwas oleanolowy) – triterpeny (β-amyryna) -fenole (kwas ferulowy, kwas atrarowy i N-butylobenzenosulfonamid (NBBS)) -sterole (β-sitosterol) – kwasy tłuszczowe (kwas laurynowy) | – działa przeciwzapalnie – jest inhibitorem 5-α-reduktazy |
| Olej z pestek dyni /Cucurbita pepo/ | – kwasy tłuszczowe – fitosterole | – antagonista receptora andorogenowego 5-AR |
| Zielona herbata /Camellia Sinensis/ | – galusan epigallokatechiny (EGCG) | – hamują enzym 5-alfa-reduktazy, a tym samym zmniejszają konwersję testosteronu do dihydrotestosteronu DHT |
| Kofeina /Caffeine/ | – kofeina | – jest inhibitorem fosfodiesterazy i zwiększa poziom cyklicznego monofosforanu adenozyny (cAMP) oraz metabolizm komórkowy. W efekcie pobudza proliferację komórek i tym samym odwraca miniaturyzację mieszków włosowych |
| Olejek rozmarynowy /Rosmarinus officinalis/ | – kwas kawowy – kwas rozmarynowy – kamfora – kwas 12-metoksykarnozynowy | – zwiększa perfuzję mikrokapilarną, – zwiększa produkcję prostaglandyny E2 – zmniejsza produkcję leukotrienu B4 (produkowany w trakcie stanu zapalnego) |
| Skórka winogron /Vitis vinifera var. Merlot | – proantocyjanidyny OPC | – blokują receptor androgenowy 5-AR, z którym łączy się DHT, tym samym hamują miniaturyzację włosów. |
| Mięta /Mentha spicata [Labiatae]/ | – olejek eteryczny zawierający: mentol, menton i związki terpenowe oraz neomentol – flawonoidy – kwasy fenolowe: kawowy, chlorogenowy, rozmarynowy – triterpeny | – zmniejsza poziom wolnego testosteronu, – podwyższa poziom hormonów LH, FSH oraz estradiolu |
| Lukrecja gładka /Glycyrrhiza glabra/ | – kwas glicyryzynowy | – redukuje poziom testosteronu całkowitego – działa silnie przeciwzapalnie |
| Laskownica żółtawa /Ganoderma lucidum/ | – polisacharydy – triterpeny – peptydoglikany | – zmniejsza aktywność enzymu 5-alfa-reduktazy – zmniejsza poziom DHT |
| Peonia biała /Paeonia lactiflora/ | – kwas galusowy – galusan metylu, | – hamuje produkcję testosteronu – promuje aktywność aromatazy (Ryc. 3) |
| Pluskwica groniasta /Actaea racemosa/ | – glikozydy triterpenowe (m.in.aktyna) – żywice (np. cimicifugin) – kwasy organiczne (kawowy, ferulowy, izoferulowy i fukinolowy) – estry kwasu cynamonowego; – alkaloidy (cytyzyna, metyocytyzyna) – taniny; – izoflawonoidy (formononetyna) | – stymuluje produkcję estrogenów – działa przeciwzapalnie |
| Pokrzywa /Urtica dioica/ | – flawonoidy – garbniki – orto- difenole – flawonole | – poprawia aktywność katalazy, dysmutazy ponadtlenkowej, peroksydazy glutationowej i dialdehydu malonowego, wykazując silne działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne |
| Ekstrakt z żeń-szenia czerwonego /Panax ginseng/ | – ginsenozydy | – zwiększa proliferację komórek brodawki włosa poprzez aktywację: * szlaków Wnt/β-catenin, Shh/Gli, AKT/PKB * czynników wzrostu VEGF (czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego) i EGF (czynników wzrostu naskórka) – zwiększa proliferację komórek brodawki włosa poprzez hamowanie: * transformującego czynnika wzrostuTGF-β1 * apoptozy (zaprogramowanej śmierci komórek) * enzymu 5-alfa-reduktazy |
| Skrzyp polny /Equisetum arvense/ | – krzem | – krzem wnika w mieszki włosowe, wnika w macierz włosa i zagęszcza włókna włosa. Im większa ilość krzemu we włosach, tym mniejszy stopień wypadania włosów |
| Olejek rumiankowy /oil of Matricaria chamomilla/ | – związki seskwiterpenowe tj. azulen, bisabolol i farnezen | – wspomaga wzrost włosów poprzez hamowanie transformującego czynnika wzrostu β1 (TGF-β1), który stymuluje fazę katagenu w cyklu wzrostu włosa – wykazuje silne właściwości przeciwzapalne |
| Papryka roczna /Capsicum annuum L./ | – kapsaicyna | – stymuluje nerwy okołomieszkowe – stymuluje układ odpornościowy mieszków włosowych |
| AnaGain™ ekologiczne kiełki grochu /Pisum sativum/ | – albumina – polifenole | – przedłuża anagen (cykl życia włosa) – AnaGain™ stymuluje określone cząsteczki sygnałowe w brodawce skórnej wymagane do reaktywacji wzrostu włosów – zmniejsza wypadanie włosów – poprawia jakość włosów (włosy są grubsze) |
| NaturSYN™ Beaulixir® kompleks: olej lniany /Linum usitatissimum/, olej z ogórecznika /Borago officinalis/, olej z kiełków pszenicy /Triticum vulgare/, olej z palmy sabałowej /Serenoa repens/, fitosterole z sosny, żyto | – nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe – fitosterole – lignany | – zmniejsza miniaturyzację mieszkow włosowych poprzez hamowanie całkowitej 5α-reduktazy podobnie jak finasteryd |
| NcPA ekstrakt z soi /Glycine max/ | – izoflawony w tym genisteina i daidzeina – proteiny witaminy i składniki mineralne | – zwiększa wzrost i utrzymanie włosów poprzez stymulację proliferacji komórek brodawki włosa i zwiększenie ekspresji mRNA kilku czynników wzrostu. |
Przedstawione powyżej wyciągi roślinne charakteryzują się udokumentowanymi efektami w hamowaniu miniaturyzacji i/lub pobudzaniu wzrostu włosa. Jednak ich stosowanie na własną rękę może okazać się niebezpieczne. Część tych składników aktywnych wpływa na regulację poziomu hormonów, co oznacza, że przy niewłaściwym zastosowaniu może zaburzać prawidłową pracę układu endokrynnego.
Jeśli zmagasz się z łysieniem androgenowym najlepszym rozwiązaniem będzie wizyta u specjalisty. Na takiej wizycie wykonywana jest analiza trichoskopoawa oraz przeprowadzany jest szczegółowy wywiad. Na ich podstawie układana jest kompletna terapia, która przyniesie zdecydowanie więcej korzyści, aniżeli stosowane przypadkowo preparaty.
Szukasz trychologa zadzwoń 665 816 601
Trycholog Wrocław
